آیا وعده بهار، برای زنان عربستانی محقق می شود؟

نادیا خلیفه:

در یک اقدام حیرت انگیز،عبدالله بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعودی اعلام کرده است که زنان می توانند در انتخابات شهرداری ها سال 2015 شرکت کنند.وی همچنین اعلام کرد که زنان ممکن است عضو صاحب رای مجلس مشورتی شوند. اگرچه این خبر برای زنان سعودی شگفت آور است، موضوع حضور آنها در زندگی عمومی کشور بسیار دیر مورد نظر قرار گرفته است. 

دولت عربستان سعودی دارای سابقه ای طولانی در شکستن وعده هایش به زنان دارد.امسال فرقی با سالهای پیش ندارد.هنگامیکه عربستان سعودی در سال 2005 اولین انتخابات شورای شهر را برگزار کرد،حق رای و شرکت در انتخابات به عنوان نامزد را از زنان گرفت. دولت قول داد تا زنان در انتخابات آینده که برای سال 2009 برنامه ریزی شده بود، شرکت کنند. اما بازهم خلف وعده کرد و زنان را از شرکت در انتخابات محروم کرد که پس از دو سال تعویق هفته آینده برگزار می شود. زنی از جده که اقدام به ثبت نام برای رای دادن کرده بود،دستگیر شد.

 مجلس شورای مشورتی که زنان ممکن است به اعضای صاحب رای آن بپیوندند یک نهاد انتصابی است که اختیار بررسی قوانین و استیضاح وزرا را دارد اما قدرتشان مشورتی باقی می ماند.در سال 2006 مجلس شورا شش زن را به عنوان عضو شورا منصوب کرد،اما آنها حق رای نداشتند.تعداد این افراد در حال حاضر به 12 نفر افزایش یافته است.در حال حاضر این زنان حداقل اجازه دارند زمانکیه شورا قوانین پیشنهادی را بررسی می کند و یا درباره نظریه های واصله تصمیم می گیرد حضور داشته باشند...

 با وجود مخالفتهای شدید از سوی برخی زنان که تصویرشان به فیس بوک و یوتیوب ارسال شده بود،زنان هنوز مجاز به رانندگی نیستند. سیستم قیمومیت مردانه که زنان را از حق تصمیم گیری تقریبا در مورد همه ی جنبه های زندگی شان محروم کرده،هنوز سرجای خود است،هرچندکه دولت به شورای حقوق بشر سازمان ملل در سال 2009 قول داده بود که این سیستم را از میان بردارد.

 بسیاری از زنان در مورد اینکه این اعلام ملک عبدالله به تغییر واقعی برای زنان عربستان سعودی ترجمه خواهد شد تردید دارند. اما من این بار شک دارم.شاید متفاوت باشد. پادشاه 87 ساله است و در سلامت کامل بسر نمی برد. او ممکن است به میراثش فکر کند و  تشبه کند به ملک فیصل که تحصیل را در دهه 60 برای دختران اجباری اعلام کرد. میراث ملک عبدالله می تواند به زنان سعودی برخی از حقوق اولیه و آزادی هایی که دیگر زنان جهان سالهاست ازآن لذت می برند را اعطا کند. وقتی بحث حقوق زنان پیش می اید، با سوابق نامطلوبی از ملک عبدالله مواجه می شویم، اما او زنان را به تحصیل و ورود به بازار کار تشویق کرد.زنان در عربستان سعودی می توانند معلم،پزشک و مهندس شوند.پادشاه عربستان سعودی  برای زنان کارآفرین به طوری که آنها دیگر نیازی به یک نماینده مرد در تسهیل برای ثبت کارهای جدید نداشته باشند نیز مقررات ویژه ای تنظیم کرده است.

 در سال 2010 پادشاه عربستان اجازه داد تا عکسش را با 35 زن شرکت کننده در هفتمین انجمن گفتگوی ملی در نجران بگیرندکه شرکت کنندگان در این انجمن درباره خدمات مراقبتی در عربستان به بحث و گفتگو پرداختند.این عکس که در نوع خودش بی نظیر بود،در صفحه اول روزنامه عکاظ ، یکی از روزنامه های برجسته محلی منتشر شد. 

در همان سال،پادشاه یک روحانی را که از دانشگاههای مختلط عربستان انتقاد کرده بود را از کار اخراج کرد و رئیس پلیس مذهبی ( پلیس امر به معروف و نهی از منکر) مکه را که نوع خاصی از اختلاط زن و مرد در جامعه را مجاز اعلام کرده بود، دوباره به این سمت منصوب کرد. ممنوعیت اختلاط جنسیتی  یکی از ویژگی های اساسی جامعه عربستان شده است.منتقدین پادشاه ادعا می کنند که  مجوز برای مختلط بودن زن و مرد منجر به رفتار فاسد و یا غیر اخلاقی می شود.

این اعلام اخیر شاید واضح ترین نشانه ای باشد که هنوز پادشاه مایل به برداشتن گام هایی برای حذف حداقل برخی از تبعیض ها که زنان عربستان سعودی در زندگی روزمره خود با آن روبرو هستند،باشد. اعلام این خبر ناگهانی  پادشاه نیز علامتی است برای کسانی که مخالف مشارکت زنان در زندگی عمومی هستند.اگر او به وعده هایش خوب عمل کند،آنها به رای دادن زنان در کنار مردان عادت خواهند کرد.

با وجود این اقدام نوید بخش،ما نمی دانیم اطمینان حاصل کنیم که آیا این آغازی برای "بهار عربی" زنان عربستان است یا نه.ما باید حداقل تا چهار سال دیگر صبر کنیم تا ببنیم که آیا زنان عربستان سعودی می توانند رای خود را به صندوق بیاندازند یا نه؟ برای عربستان سعودی که به طور جدی درباره حقوق زنان در صحنه جهانی  مورد توجه قرار گرفته است،دولت باید به قول خود برای حق رای زنان عمل کند.این وعده باید تغییرات مهم دیگری برای از بین بردن تبعیض علیه زنان بهمراه داشته باشد.در ابتدای لیست ، باید برداشتن سیستم ظالمانه قیمومیت مردانه و ممنوعیت رانندگی برای زنان پایان یابد.

گاردین/ ترجمه آمنه معزی