آمریکا دیگر عامل تعیین کننده در خاورمیانه نیست

دلیل اینکه چرا دیکتاتورهای خاورمیانه قادر نخواهند بود به عقب باز گردند اینست که فشار برای تغییرات ریشه در بافت جمعیتی منطقه دارد. حدود 60 ٪ از اعراب زیر 30 سال هستند.

جرمی بوئن

دلیل اینکه چرا دیکتاتورهای خاورمیانه قادر نخواهند بود به عقب باز گردند اینست که فشار برای تغییرات ریشه در بافت جمعیتی منطقه دارد. حدود 60 ٪ از اعراب زیر 30 سال هستند.

به نظر بسیار منظم تر از آن چیزی بود که حقیقتا در فوریه به نظر می رسید. مصری ها از تونسی ها تقلیدکردند و رئیس جمهور مستبدی را که پشت یک حکومت پلیسی بسیار مستحکم سنگر گرفته بود سرنگون کردند.

معترضین در لیبی،بحرین و یمن برای انجام همین کار تلاش می کردند. سوری ها هم خیلی از آنها عقب تر نبودند.این تظاهرات ها که دست کم اگر سقوط حکام را دنبال نمی کردند خواستار تغییرات بودند در اردن،الجزایر،مراکش  و حتی در عمان آرام  نیز در جریان بودند.

وقایع باسرعت خیره کننده ای رخ می دادند ،شخصی این تحولات را بهار عربی نامید و این عبارت ماندگار شد.

حالا تابستان سوزانی خاورمیانه را فراگرفته است. در اکثر مناطق برای تظاهرات و جنگیدن در وسط روز هواخیلی گرم است و واضح است که روند تغییرات در جهان عرب دیگر سریع ، آسان و مرتب نیست.

هزاران نفر مرده اند و هزاران نفر دیگر در سراسر منطقه زندانی شده اند.لیبی از جنگ داخلی و حملات بمباران توسط ناتو رنج می برد. حکومت اسد در برابر قیامی که ادعا می کند توطئه ای است از جانب خارجی ها و افراط گرایان اسلام گرا، از نیروی مرگبار استفاده می کند. قیام در بحرین بعد از دعوت رژیم از سربازان و پلیس عربستان سعودی و امارات متحده عربی به داخل کشور، در هم شکسته شد. و قس علی هذا.

اما این بدان معنا نیست که دنیای قدیمی که میلیون ها نفر خواهان رد آن هستند در حال بازیابی و تثبیت خود است. آنچه که در ابتدای سال جاری رخ داد می تواند یکی از نقاط عطف تاریخی باشد. اما اکنون روشن است که ایجاد یک خاورمیانه جدید تا چه اندازه سخت است. تغییرات  واقعی طی سالها پدید می آیند نه در طی چند فصل...

بازگشت به تحریر
مصر را نگاه کنید، جایی که من از آنجا این مطلب را می نویسم. معترضان به میدان التحریر بازگشته اند،جاییکه انقلابیون را در آن سامان دادند و باعث سقوط حسنی مبارک شدند. اما آنها دیگر از آن جنس حمایت هایی که در ماه های ژانویه و فوریه داشتند، برخوردار نیستند. بسیاری از مصریانی که آن زمان از تصرف میدان تحریر حمایت می کردند اکنون در این مورد تردید دارند.

ژنرال های ارشدی که بعد از حسنی مبارک روی کار آمده اند گفته اند که  از خشونت علیه معترضین استفاده نخواهند کرد با این همه سرو صداهای تهدید آمیزی علیه " تفرقه و قانون شکنی" براه می اندازند و  از شهروندان خواسته اند که با "شایعات گمراه کننده" مقابله کنند.

ژنرال ها تا انتخابات در این مسئولیت باقی می مانند. انتخابات پارلمانی در حال حاضر تا اکتبر یا نوامبر به تعویق افتاده است.انتخابات ریاست جمهوری سال آینده برگزار خواهد شد.

تظاهر کنندگان در میدان تحریر دیگر مثل روزهای اول از حس وحدتی که داشتند لذت نمی برند.دموکراتهای سکولار مشاجرات خشونت آمیزی درباره مسائل به ظاهر بی اهمیتی مثل موقعیت و جایگاهشان در میدان تحریر با اخوان المسلمین براه انداخته اند.

هر کسی در آنجا این را می فهمد که تلاش برای کسب موقعیت در این میدان، تمریمنی نمادین برای ورود به بازی قدرت بزرگتری است که قرار است آینده مصر را رقم زند.

تماشای مصر
سالی مور، یکی از رهبران سکولار جوان که در طول مبارزه بر علیه آقای مبارک معروف شد، مانند بسیاری دیگر از مصری ها بر این باور است که همه چشم ها در جهان عرب همچنان به آنها دوخته شده است.

او می گوید : «آنها به مصر به عنوان یک مدل نگاه می کنند.ما فکر می کردیم با سرنگونی رژیم شاید به طور ناگهانی همه چیز درست شود اما همه این ها یک رویا بود، اوضاع آنگونه که فکر می کردیم پیش نمی رود.  ما معتقدیم که میدان را زود ترک کردیم ،ما باید تا زمانی که تمامی مطالباتمان برآورده می شد در آنجا می ماندیم.ما یک انتقال درست به دموکراسی می خواهیم طوری که آنها نگویند ببینید وقتی شما شخصی مثل مبارک را سرنگون کردید هرج و مرج رخ داده است ."

دست یافتن به عمق دولتی که پس از مبارک در مصدر امر است شاید سخت ترین کار برای معترضین میدان التحریر باشد.

سالها دیکتاتوری، مصر را با مشکلات عظیمی روبرو کرده است. فساد دولتی فقر را حتی بدتر کرده است. اگر قرار باشد هر روزتان مبارزه ای برای زنده ماندن باشد، نمی توانید به آزادی واقعی دست یابید.

اما دست کم تظاهرکنندگان در میدان تحریر یک آسایش نسبی دارند تا در آنجا با امنیت چادر بزنند با علم به اینکه ارتش آنها را نخواهد کشت. آنها به مرحله بعدی انتقال یافته اند. بحث بر سر نوع حکومتی که می خواهند بسازند.

نسبت جمعیتی
سوری ها مانندمردم لیبی و دیگران هنوز راهی برای سرنگونی رژیم پیدا نکرده اند. آنها نیز قطعا عاشق بحث کردن بر سر زمان انتخابات هستند. روزنامه نگاران خارجی، دسترسی بسیار کمی به سوریه داشته اند،اما گروه همیشه تاثیر گذار بحران بین المللی  قادر بوده است دو گزارش درباره شورش های آنجا تهیه کند.

این گزارش ها می گویند وضع موجود فعلی - تظاهرات و پاسخ بی رحمانه رژیم اسد - نمی تواند برای مدت طولانی پایدار بماند. در پایان، این گزارش پیشنهاد می دهد که اقتصاد فلج سوریه می تواند یک عامل کلیدی باشد. این گزارش اینگونه استدلال می کند : «اقتصاد یک بحران شدید را تجربه می کند. ... فروپاشی اقتصاد، می تواند سقوط رژیم را تسریع بخشد.»

دلیل اینکه چرا دیکتاتورهای خاورمیانه قادر نخواهند بود به عقب باز گردند اینست که فشار برای تغییرات ریشه در بافت جمعیتی منطقه دارد. حدود 60 ٪ از اعراب زیر 30 سال هستند. قریب به اتفاق آنها از این رژیم ها که حتی برای اعطای یک زندگی بهتر به آنها تلاش هم نکرده، به جان آمده اند.

شش ماه گذشته یکی دیگر از عوامل را بسیار روشن تر کرده است. غرب به رهبری آمریکا دیگر به این باور ندارد که می تواند عاملی تعیین کننده در این بخش از جهان باشد. غرب یک ناظر بوده است. حتی مداخله در جنگ داخلی لیبی نیز بدون توافق اتحادیه عرب نمی توانست اتفاق بیفتد.