زندان‌های عربستان در حال انفجار است

بسیاری از گزارش‌های بین المللی ارائه شده در باره وضعیت حقوق بشر در عربستان سعودی بر وضعیت و شرایط بد زندان‌های رژیم سعودی و زندانیانی که در آنها نگهداری می‌شوند و عدم برخورداری از ساده‌ترین حقوق خود تاکید دارد.

"ایاد الشمری"، وکیل و حقوقدان سعودی در کتاب "زندان‌ها در عربستان سعودی" به بررسی و تبیین وضعیت زندان‌ها و زندانیان رژیم سعودی می‌پردازد و در این‌باره می‌نویسد:

کشور عربستان سعودی از جمله معدود کشورهای جهان است که از حیث حقوق بشر در شرایط بسیار بدی قرار دارد و تمام گزارش‌های بین المللی ارائه شده درباره این کشور بر وضعیت اسفبار حقوق بشر در این کشور بویژه در "زندان‌های عربستان سعودی" تاکید دارند و به این موضوع اشاره می‌کنند که در زندان‌های عربستان از ساده‌ترین حقوق محروم هستند.
 
عدم اعتراف به نقض حقوق بشر در زندان‌ها توسط ریاض
 
از اسناد و مدارک بدست آمده در کشور عربستان سعودی چنین برمی‌آید که جدای از وزیر دادگستری و داخلی و امنیت و اطلاعات عربستان دیگر مقامات سعودی نیز تمام اتهامات وارده درباره شکنجه زندانیان در زندان‌های خود را رد کردند، درحالی که تمام گزارش‌های بین المللی وجود این شکنجه‌ها آنهم با اطلاع و آگاهی و دستور مقامات سعودی را تایید و تاکید می‌کنند، شکنجه در زندان‌های رژیم سعودی به عنوان یکی از ابزار گرفتن اعتراف از زندانیان، بویژه توسط نیروهای امنیتی که وزارت داخلی بر عملکرد آنها نظارت دارد، به رسمیت شناخته شده است...
 

زندان الحائر در ریاض مهمترین نمونه نقض حقوق بشر در عربستان
 
 ازجمله معروف‌ترین زندان‌های عربستان سعودی باید از زندان "الحائر" در ریاض نام ‌برد که شکنجه‌های آن در میان شهروندان سعودی معروفیت خاصی دارد، اگرچه نقض حقوق بشر در زندان‌های سعودی فقط مختص این زندان نیست و نیازی به جستجوی چندان برای یافتن مدارک و اسناد برای اثبات این مدعا نیست، به عنوان مثال گزارش‌های سعودی منتشره در سال 2007 تاکید می‌کنند که زندان‌های عربستان در حال انفجار است و این زندان‌ها بسیار بیشتر از ظرفیت خود زندانی نگهداری می‌کنند. 
 
تاخیر در دادرسی به دلیل نبود نیرو در دستگاه قضا
 
همچنین نبود نیروی کافی در دادگستری عربستان موجب شده رسیدگی به پرونده‌ها با تاخیر بسیار صورت گیرد. علاوه بر این‌که موارد بی‌شماری درباره تعدی به حقوق زندانیان زن هنگام ادای مجازات و شرایط بد بهداشتی و نبود پزشک و کمبود دارو و وجود زندانیانی برای سال‌های طولانی بدون معرفی به دادگاه‌ها برای رسیدگی و صدور حکم گزارش شده، درحالی که براساس قوانین عربستان مقامات ذیربط اجازه ندارند، فرد را به صرف مظنون به اتهام بودن بیش از 3 روز در بازداشت نگهدارند، اما در عمل ملاحظه می‌کنیم که زندانیان بسیاری وجود دارند که سال‌هاست بدون حتی توجیه اتهام در زندان بسرمی‌برند.
 
فرسودگی زندان‌ها جان زندانیان را به خطر می‌اندازد
 
جدای از این‌که ساختمان بسیاری از زندان‌های عربستان قدیمی بوده و نیاز مبرم به بازسازی و تعمیر دارد و به دلیل نداشتن شرایط نامناسب بهداشتی خطرات جسمی بسیاری برای زندانیان بوجود می‌آورد. این درحالی است که بسیاری از تجهیزات مورد استفاده در این زندان‌ها نیز فرسوده‌اند، به عنوان مثال افتادن درب زندان "حفر الباطن" در سال 2007 به طول 5 متر و وزن نیم تن بر روی دو زندانبان بر اثر وزش گردباد مرگ آنها را به دنبال داشت. همچنین آتش‌سوزی "زندان الملز"  در ریاض در سال 2008 فرار 7 زندانی و آسیب دیدن تعدادی از زندانیان را به دنبال داشت.
 
افزایش خودکشی در زندان‌های سعودی
 
این درحالی است که وقوع موارد بیشمار خودکشی در زندان‌های عربستان نیز گزارش شده، بگونه‌ای که در سال 2008 گزارش شد، یک جوان 19 ساله در اعتراض به شرایط بد زندان الدمام دست به خودکشی زد و این جدای از رشوه‌هایی است که میان زندانبان‌ها رد و بدل می‌شود تا مواد ممنوعه را بدست زندانیان برسانند، بویژه زندانیانی که به دلایل فساد مالی در زندان‌ها نگهداری می‌شوند. از نکات مهم در زندان‌های سعودی این‌که در این زندان‌ها هیچ‌گونه برنامه تربیتی و پرورشی و اصلاحی مشاهد نمی‌شود.
 
گزارش مایوسانه آمریکا در زمینه پیشرفت حقوق بشر در عربستان
 
گزارش سالیانه آمریکا درباره حقوق بشر در عربستان در سال 2007 تاکید می‌کند که اقدامات و گام‌های برداشته شده عربستان سعودی در زمینه حقوق بشر بسیار اندک بوده و شهروندان به هیچ عنوان اجازه اظهار نظر درباره نظام حاکم بر خود را ندارند، چه رسد به تغییر آن. همچنین این گزارش درباره وضعیت زندان‌های سعودی می‌گوید که نیروهای امنیتی همچنان به آزار و شکنجه زندانیان ادامه می‌دهند و بازداشت‌های خودسرانه و بی‌دلیل شهروندان و ممانعت از دیدار آنها با خانواده‌هایشان یا برخورداری از وکیل مدافع و برگزاری جلسات محاکمه پشت درب‌های بسته بدون حضور وکلای مدافع ادامه دارد و کارمندان وزارت داخلی همچنان به شکنجه‌های خود که رایج‌ترین و معروف‌ترین آنها ضرب و شتم و شلاق زدن زندانیان و محرومیت آنها از خواب است، ادامه می‌دهند و در صورتی که مسئولان زندان نیاز به اعتراف متهم داشته باشند، از هیچ‌گونه شکنجه‌ای برای گرفتن اعتراف دریغ نمی‌کنند، بگونه‌ای که انگلیسی‌ها و کانادایی‌هایی که در زندان‌های رژیم سعودی بسرمی‌بردند و بعدها آزاد شدند، تاکید کردند که طی دوران بازداشت‌شان معرض انواع شکنجه‌ها قرار داشتند.
 
انواع مجازات در رژیم سعودی
 
مجازات توسط رژیم سعودی به شکل زندان، زدن شلاق، قطع عضو و زدن گردن خود صورت می‌گیرد و به اعتراف رژیم عربستان سعودی تنها در سال 2006 در این کشور 32 مورد حکم اعدام به صورت زدن گردن به اجرا گذاشته شد که آمارهای غیررسمی بر 43 مورد تاکید می‌کنند و این درحالی است که تاکنون هیچ‌یک از سازمان‌های مدافع حقوق بشر اجازه بازدید از زندان‌های عربستان سعودی را پیدا نکرده‌اند.
 

افزایش بازداشت زنان سعودی
 
اما از جمله مواردی که در سال‌های اخیر موجب افزایش بازداشت زنان در عربستان سعودی شده، درخواست آنها برای رانندگی یا رفتن برای خرید در مراکز خرید بدون حضور یا خدمتکار و صرف غذا در رستورانها بدون حضور همسران خویش است، موارد بسیاری مشاهده شده که مقامات امنیتی سعودی اقدام به بازداشت این زنان برای چندین هفته در زندان‌ها کرده بدون این‌که اجازه دهند، این زنان موضوع را به اطلاع خانواده‌هایشان برسانند.
 
وضعیت شیعیان و زندانیان شیعه در عربستان
 
عربستان سعودی 6 نفر از رهبران طایفه شیعی اسماعیلی را در نجران بازداشت کرد و بروز اعتراضات اخیر در این کشور این افراد همچنان در بازداشت بسرمی‌بردند، و طی اعتراضات نیز 93 نفر دیگر از رهبران شیعیان و معترضان نیز بازداشت و به افزوده شدند.
زندانیان سیاسی اجازه هرگونه تماس با بیرون و خانواده را نداشته و در همان مراحل اول تحقیق که از هفته‌ها تا ماه‌ها ادامه می‌یابد در زندان‌های خاص نگهداری می‌شوند.
شیعیان در عربستان تحت فشارهای بسیاری هستند و با ارتکاب کوچکترین اشتباه برای مدت‌های طولانی در زندان‌های سعودی نگهداری می‌شوند.
 
نقض نص صریح قانون اساسی در زمینه استقلال دستگاه دادرسی
 
اگرچه قانون اساسی عربستان سعودی بر استقلال دستگاه دادرسی در این کشور تاکید دارد، اما عملا همواره افرادی از خاندان حاکم و دارای مناصب بالا در احکام صادره دخالت می‌کنند و درصورت ارتکاب بزرگ‌ترین جنایات نیز در دادگاه حاضر نمی‌شوند.
مجلس عالی دادرسی عربستان اگرچه یک دادگاه نیست و اجازه نقض احکام صادره توسط دادگاه‌های تجدید نظر را ندارد، اما می‌تواند، در احکام صادره توسط دادگاه‌های عادی عربستان دخل و تصرف کند و آنها را برای بازبینی مجدد و تجدید نظر به دادگاه ارجاع دهد.
 
دخالت خاندان آل سعود در دستگاه قضا
 
طی سال‌های اخیر گزارش‌های بیشماری منتشر شده که نشان می‌دهد، مقامات سعودی دستور شکنجه زندانیان و تحت فشار گذاشتن آنها جهت واداشتن آنها به اعتراف را داده‌اند، این درحالی است که بر اساس مذهب حنبلی دادگاه‌ها نمی‌توانند شهود غیر حنبلی را برای ادای شهادت له یا علیه متهم به دادگاه فرابخوانند و این موضوعی است که بسیاری از شیعیان عربستان را با مشکل مواجه کرده و در بسیاری از موارد شهادت شیعیان در دادگاه‌های سعودی معتبر بشمار آورده نمی‌شود وهنگامی که پذیرفته شود،‌ شهادت یک شیعی در دادگاه اهمیت و ارزش کمتری نسبت به شهادت یک فرد سنی دارد، اگرچه قوانین موجود در قانون اساسی عربستان بر وجود مساوات میان افراد و برخورد دادستان با متهم به شکل مساوی و برابر تاکید دارد، درحالی‌که عملا مشاهده می‌شود، احکام صادره درباره افراد مسلمان با غیر مسلمان و شیعی با سنی تفاوت بسیار دارد و هیچ وجه تطابقی میان آنها مشاهده نمی‌شود، این موضوع به شکلی خاص در احکام صادره درباره مجازات‌های مالی یا دیه مشاهده می‌شود.
 
عدم حضور خاندان سلطنتی در هیچ‌یک از دادگاه‌های سعودی
 
علاوه بر این‌که امرای مناطق مختلف عربستان که بالطبع از اعضای خاندان سلطنتی هستند، همواره راه‌هایی برای دخالت در امور قضا و دادرسی پیدا می‌کنند، این درحالی است که هیچ‌یک از اعضا و بستگان خاندان سلطنتی در دادگاه و مقابل قانون حضور نمی‌یابند.